11 Trường Hợp Bạn Không Nên Dùng ChatGPT Nếu Không Muốn Hối Hận

ChatGPT cùng nhiều công cụ AI đã trở thành một phần trong đời sống của hàng triệu người. Chúng có thể gợi ý ý tưởng chỉ trong vài giây, hỗ trợ soạn thảo báo cáo, sắp xếp lịch trình hay thậm chí hướng dẫn bạn lập kế hoạch bữa ăn. Chính vì sự tiện lợi đó, không ít người ngày càng phụ thuộc vào chatbot cho nhiều công việc hằng ngày.

Tuy nhiên, không phải lúc nào có thể thì cũng đồng nghĩa với việc nên sử dụng. Các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT đôi khi tạo ra thông tin sai hoặc lỗi thời nhưng lại thể hiện sự tự tin tuyệt đối. Điều này có thể chấp nhận được khi bạn chỉ đang tìm ý tưởng cho một bữa tiệc hay viết thử một email, nhưng với các vấn đề nhạy cảm như tài chính, sức khỏe hay pháp lý, một thông tin sai lệch có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Vì vậy, bên cạnh việc biết cách tận dụng ChatGPT, người dùng cũng cần hiểu rõ khi nào nên tránh sử dụng. Dưới đây là 11 tình huống cụ thể mà việc dựa vào chatbot có thể mang lại nhiều rủi ro hơn lợi ích.

Chẩn đoán vấn đề sức khỏe thể chất

Nhiều người tò mò nhập triệu chứng của mình vào ChatGPT và nhận được những kết quả khiến họ lo lắng. Từ những triệu chứng đơn giản như mất nước hay cúm, AI có thể đưa ra dự đoán nghiêm trọng như ung thư. Thực tế, chỉ có bác sĩ có chuyên môn mới đủ khả năng đưa ra chẩn đoán chính xác thông qua xét nghiệm và thăm khám lâm sàng. ChatGPT có thể giúp bạn chuẩn bị câu hỏi trước buổi khám hoặc giải thích thuật ngữ y khoa, nhưng nó không thể thay thế vai trò của một bác sĩ có giấy phép hành nghề.

Chăm sóc sức khỏe tinh thần

ChatGPT có thể đưa ra vài kỹ thuật giảm căng thẳng cơ bản, nhưng nó không thể đóng vai trò một nhà trị liệu tâm lý. AI không có trải nghiệm sống, không cảm nhận được ngôn ngữ cơ thể hay giọng điệu của bạn, và càng không thể thể hiện sự đồng cảm thực sự. Trong khi đó, một chuyên gia tâm lý được đào tạo bài bản sẽ có trách nhiệm pháp lý và đạo đức để bảo vệ bạn. Vì vậy, nếu gặp khủng hoảng tinh thần, hãy tìm đến các đường dây nóng hoặc chuyên gia thay vì phụ thuộc vào chatbot.

Ra quyết định an toàn khẩn cấp

Trong trường hợp báo động khí độc hay phát hiện khói cháy, việc hỏi ý kiến ChatGPT chỉ làm bạn mất thêm thời gian quý báu. AI không thể phát hiện khí gas hay gửi cứu hộ, và bất kỳ thông tin nào nó đưa ra đều dựa trên dữ liệu bạn nhập. Khi đối mặt với nguy hiểm, hành động kịp thời và gọi số khẩn cấp luôn là lựa chọn duy nhất.

Lập kế hoạch tài chính hoặc khai thuế

ChatGPT có thể giải thích khái niệm tài chính như ETF, nhưng nó không nắm được thu nhập, khoản nợ, tình trạng hôn nhân hay mục tiêu đầu tư của bạn. Dữ liệu huấn luyện cũng có thể chưa cập nhật các thay đổi thuế mới nhất, dẫn đến hướng dẫn sai lệch. Chỉ có kế toán chuyên nghiệp mới đủ khả năng phát hiện các khoản khấu trừ hoặc sai sót có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tiền bạc và pháp lý của bạn.

Xử lý dữ liệu mật hoặc thông tin cá nhân

Việc nhập hợp đồng khách hàng, hồ sơ y tế hay giấy tờ tùy thân vào ChatGPT có thể làm lộ thông tin nhạy cảm. Một khi dữ liệu được gửi đi, bạn không thể kiểm soát nó sẽ được lưu trữ ở đâu hoặc dùng vào mục đích gì. Nguy cơ vi phạm luật bảo mật như GDPR hay HIPAA là rất lớn. Nếu không sẵn sàng đăng công khai thông tin đó, bạn cũng không nên đưa nó vào chatbot.

Thực hiện hành vi bất hợp pháp

AI không phải công cụ để tìm cách vi phạm pháp luật, và mọi hành vi như vậy đều tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng.

Gian lận trong học tập

Nhiều sinh viên đang lạm dụng ChatGPT để viết luận hoặc làm bài tập thay vì học tập thật sự. Các hệ thống phát hiện gian lận ngày càng tinh vi, trong khi hậu quả có thể là đình chỉ hoặc bị đuổi học. Quan trọng hơn, bạn chỉ đang tự đánh mất cơ hội trau dồi kiến thức nếu để AI làm thay.

Theo dõi tin tức nóng hổi

ChatGPT có thể tìm kiếm thông tin thời gian thực khi bạn đặt câu hỏi, nhưng nó không cung cấp luồng tin tức liên tục. Khi cần cập nhật nhanh chóng, các trang báo chính thống, thông cáo báo chí hay thông báo khẩn cấp vẫn là nguồn tin cậy hơn.

Cá cược và cờ bạc

Dù có thể đưa ra thông tin tham khảo, ChatGPT không thể dự đoán kết quả tương lai. Những dữ liệu sai hoặc lỗi thời có thể khiến bạn mất tiền khi cá cược. Đây là lĩnh vực mà AI hoàn toàn không thể thay thế phán đoán thực tế.

Soạn thảo di chúc hay hợp đồng pháp lý

Các quy định pháp luật về tài sản, hôn nhân hay hợp đồng thay đổi theo từng quốc gia, thậm chí từng địa phương. Một văn bản pháp lý thiếu chữ ký nhân chứng hoặc công chứng có thể bị vô hiệu. ChatGPT chỉ nên được dùng để giúp bạn soạn danh sách câu hỏi cho luật sư, chứ không thể thay thế chuyên gia pháp lý.

Sáng tạo nghệ thuật

Nhiều ý kiến cho rằng nghệ thuật nên được tạo ra bởi con người thay vì AI. ChatGPT có thể hỗ trợ bạn lên ý tưởng hoặc viết tiêu đề, nhưng việc dùng nó để tạo tác phẩm và tuyên bố đó là của mình có thể gây tranh cãi. Nghệ thuật vẫn cần yếu tố sáng tạo và cảm xúc chân thật từ con người.