Shift Left và Việc Xóa Bỏ Vai Trò QA Độc Lập: Ai là Người Mất Lợi?

Shift Left testing là một trong những xu hướng quan trọng nhất trong ngành phát triển phần mềm hiện đại. Thay vì thực hiện kiểm thử phần mềm ở giai đoạn cuối, chiến lược này khuyến khích việc kiểm thử sớm trong phát triển, ngay từ khi lập trình viên viết code. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: liệu mô hình này có dẫn đến việc xóa bỏ bộ phận QA độc lập và đẩy trách nhiệm kiểm thử cho lập trình viên? Nếu điều đó xảy ra, ai sẽ là người chịu thiệt hại?

1. Shift Left: Lý Thuyết Và Thực Tế

Lý thuyết của Shift Left rất hấp dẫn: phát hiện lỗi càng sớm càng tốt, giảm chi phí sửa lỗi, tăng tốc độ triển khai.

• Mục tiêu: Giúp lập trình viên chịu trách nhiệm kiểm thử về chất lượng code của mình, sử dụng các công cụ tự động hóa để kiểm tra đơn vị (unit test) và tích hợp (integration test) ngay từ đầu.
• Vai trò của QA: Thay vì chỉ tìm lỗi ở cuối, QA sẽ chuyển sang vai trò cố vấn, thiết lập quy trình, công cụ và kịch bản kiểm thử tự động.

Tuy nhiên, một số tổ chức đã hiểu sai và coi Shift Left là lý do để thu hẹp hoặc thậm chí xóa bỏ bộ phận QA độc lập.

2. Ai Là Người Mất Lợi Khi Không Có QA Độc Lập?

Nếu chỉ đẩy trách nhiệm kiểm thử cho lập trình viên, hậu quả sẽ không chỉ ảnh hưởng đến một cá nhân hay một bộ phận, mà là toàn bộ dự án và người dùng cuối.

a) Bản thân lập trình viên

• Gánh nặng và áp lực: Lập trình viên phải tập trung vào cả hai vai trò: xây dựng tính năng và đảm bảo chất lượng, điều này có thể làm giảm năng suất và gây căng thẳng.
• Thiếu khách quan: Rất khó để một lập trình viên tự kiểm thử code của chính mình một cách khách quan. Họ thường có xu hướng bỏ qua các kịch bản lỗi mà họ không ngờ tới.

b) Chất lượng sản phẩm

• Lỗi hệ thống bị bỏ sót: QA độc lập có vai trò kiểm thử end-to-end, khám phá các lỗi ở cấp độ hệ thống, tích hợp và trải nghiệm người dùng. Đây là những loại lỗi mà lập trình viên khó có thể phát hiện qua unit test.
• Thiếu chiến lược kiểm thử: QA chuyên nghiệp xây dựng các chiến lược kiểm thử toàn diện (kiểm thử hồi quy, kiểm thử hiệu suất, kiểm thử khả năng chịu tải...). Thiếu các chiến lược này sẽ dẫn đến các lỗ hổng nghiêm trọng về chất lượng.

c) Doanh nghiệp và người dùng cuối

• Sản phẩm kém chất lượng: Sản phẩm ra mắt với nhiều lỗi, gây ảnh hưởng xấu đến trải nghiệm người dùng, làm mất uy tín thương hiệu.
• Tốn kém chi phí về sau: Sửa lỗi ở giai đoạn sản phẩm đã ra mắt (production) tốn kém hơn rất nhiều so với sửa lỗi ở giai đoạn phát triển.

Kết Luận: Tăng Cường Thay Vì Xóa Bỏ

Shift Left testing không phải là để xóa bỏ bộ phận QA độc lập, mà là để thay đổi vai trò của họ. QA nên hợp tác chặt chẽ với lập trình viên, chia sẻ kiến thức, xây dựng công cụ, và tập trung vào các loại kiểm thử phức tạp hơn. Việc đẩy trách nhiệm kiểm thử cho lập trình viên mà không có sự hỗ trợ của vai trò QA độc lập sẽ chỉ làm giảm chất lượng sản phẩm và gây thiệt hại về lâu dài cho cả doanh nghiệp lẫn người dùng cuối.