Kế hoạch hành động AI của Trump: 5 điểm đáng chú ý và những tranh cãi lớn

Chính quyền Trump vừa công bố Kế hoạch hành động AI với mục tiêu khẳng định vị thế dẫn đầu toàn cầu của Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Nội dung trọng tâm của kế hoạch là cắt giảm quy định đối với các công ty công nghệ, nhà máy sản xuất chip và trung tâm dữ liệu, đồng thời thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng phục vụ AI. Tổng thống cũng ký ba sắc lệnh hành pháp để triển khai một phần các bước đi này.

 Những người ủng hộ coi đây là bước tiến quan trọng để Mỹ vượt Trung Quốc trong cuộc đua AI, nhưng giới phê bình cho rằng kế hoạch thiên về ưu ái cho các tập đoàn công nghệ và năng lượng hóa thạch, đồng thời làm suy yếu các quy định bảo vệ người tiêu dùng và môi trường.

Cắt giảm quy định cho hạ tầng AI

 Kế hoạch cho rằng sự phát triển AI đòi hỏi mở rộng sản xuất chip, trung tâm dữ liệu và nguồn cung năng lượng. Các quy định môi trường được coi là rào cản, vì vậy đề xuất miễn trừ một số yêu cầu bảo vệ không khí và nguồn nước sạch. Thậm chí, kế hoạch còn khuyến nghị sử dụng đất liên bang để xây dựng trung tâm dữ liệu và nhà máy điện.

 Để đảm bảo đủ năng lượng, chính quyền muốn kéo dài hoạt động của các nhà máy điện than, hạt nhân và một số nguồn nhiên liệu hóa thạch khác. Tổng thống nhấn mạnh ủng hộ điện than, hạt nhân và năng lượng địa nhiệt tiên tiến, đồng thời cắt giảm ưu đãi thuế cho năng lượng tái tạo như gió và mặt trời.

Nới lỏng quy định về công nghệ AI

 Kế hoạch nhấn mạnh không nên để AI “bị bóp nghẹt bởi bộ máy hành chính”. Các cơ quan liên bang sẽ rà soát lại quy định để tránh gây cản trở phát triển AI, đồng thời cân nhắc mức độ thân thiện với AI của từng bang khi phân bổ ngân sách.

 Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) cũng sẽ xem xét lại một số điều tra và quyết định trước đây để bảo đảm không làm “tăng gánh nặng” cho đổi mới AI. Tuy nhiên, các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng cảnh báo điều này có thể khiến người dân dễ bị tổn hại hơn khi sản phẩm AI gặp lỗi hoặc bị lợi dụng.

Tác động của ý thức hệ và mô hình ngôn ngữ lớn

 Kế hoạch đề xuất loại bỏ các tham chiếu đến “đa dạng, công bằng và hòa nhập” trong khung quản lý rủi ro AI của Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia. Các cơ quan liên bang chỉ được phép ký hợp đồng với nhà phát triển AI đảm bảo hệ thống “khách quan, không thiên vị ý thức hệ”.

 Chính quyền gần đây cũng ký hợp đồng trị giá hàng trăm triệu USD với các công ty phát triển AI như Anthropic, Google, OpenAI và xAI. Trong khi đó, một số mô hình như Grok của Elon Musk đã vấp phải chỉ trích vì phát tán phát ngôn thù ghét.

Thách thức đối với lực lượng lao động

 Kế hoạch thừa nhận AI sẽ thay đổi cách làm việc trên hầu hết các ngành nghề, đòi hỏi phản ứng kịp thời để hỗ trợ người lao động. Bộ Lao động cùng các cơ quan liên bang sẽ theo dõi tác động của AI đối với thị trường việc làm, đồng thời đề xuất chính sách hỗ trợ.

 Các biện pháp chủ yếu tập trung vào đào tạo lại lao động bị thay thế, khuyến khích nghề nghiệp liên quan đến hạ tầng AI như thợ điện, kỹ thuật viên HVAC và tăng cường giáo dục về AI. Các hiệp hội công nghệ hoan nghênh động thái này, coi đây là nền tảng để xây dựng niềm tin và mở rộng tiếp cận AI.

Đưa AI vào chính phủ

 Chính quyền muốn mở rộng ứng dụng AI trong cơ quan nhà nước, trong đó có chương trình trao đổi nhân sự để chia sẻ chuyên môn AI giữa các đơn vị. Cơ quan Dịch vụ Tổng hợp sẽ xây dựng “hộp công cụ AI” giúp các đơn vị lựa chọn mô hình phù hợp.

 Mọi cơ quan liên bang sẽ phải đảm bảo nhân viên có thể sử dụng AI trong công việc, đồng thời được đào tạo bài bản. Bộ Quốc phòng đặc biệt được chú trọng với kế hoạch tạo bãi thử nghiệm ảo cho AI và hệ thống tự động, khi quân đội Mỹ đã ký nhiều hợp đồng phát triển công cụ AI cho mục đích quân sự.