Trung Quốc hỗ trợ Malaysia chế biến rare earth — chỉ với doanh nghiệp nhà nước

Trung Quốc đề nghị giúp Malaysia xử lý rare earth, nhưng có điều kiện

Trung Quốc vừa đề xuất cung cấp hỗ trợ về kỹ thuật và công nghệ để Malaysia phát triển ngành chế biến rare earth (kim loại đất hiếm) — nhưng chỉ chấp thuận hợp tác với các công ty liên kết nhà nước của Malaysia. Yêu cầu này xuất phát từ lo ngại bảo vệ công nghệ quan trọng.

Tầm quan trọng & tiềm năng của Malaysia

• Malaysia được ước tính có khoảng 16.1-16.2 triệu tấn trữ lượng rare earth, trị giá khoảng US$175 tỷ.

• Hiện tại Malaysia thiếu công nghệ chế biến phân tách các nguyên tố đất hiếm, vì đa số mới ở giai đoạn khai thác hoặc chưa xử lý sâu.

Tình hình hợp tác và phản ứng

• Chính phủ Malaysia đang coi đây là bước phát triển chiến lược, vì giai đoạn chế biến, đặc biệt phân tách các nguyên tố, là khâu then chốt trong chuỗi giá trị rare earth.

• Trung Quốc muốn đảm bảo công nghệ của họ được bảo vệ, do đó insist rằng chỉ công ty nhà nước (hoặc có liên kết với chính phủ) được tham gia hợp tác.

• Thảo luận vẫn đang trong giai đoạn sơ khai, chưa có bất kỳ thỏa thuận chính thức nào được ký kết.

Chính sách liên quan của Malaysia

• Malaysia đã cấm xuất khẩu rare earth thô — chỉ được xuất nguyên liệu sau khi đã được xử lý.

• Nhà máy của công ty Lynas (tự chủ không phải Trung Quốc) đã hoạt động chế biến tại bang Pahang, nhưng vẫn cần thêm công nghệ chế biến sâu hơn để tăng giá trị sản phẩm.

• Chính phủ cũng cân nhắc giữ tính trung lập khi làm việc với cả Trung Quốc và Mỹ, đảm bảo chính sách không thiên lệch và phù hợp với lợi ích quốc gia.

Ý nghĩa chiến lược & thách thức

• Nếu triển khai thành công, Malaysia có thể trở thành một điểm chế biến rare earth quan trọng trong khu vực, vừa tận dụng trữ lượng lớn vừa thu được giá trị cao hơn từ sản phẩm đã chế biến.

• Thách thức lớn nhất là công nghệ, chuyên môn kỹ thuật, bảo vệ môi trường và bảo đảm rằng công ty tham gia có đủ năng lực để xử lý công nghệ cao.

• Việc chỉ dùng công ty liên kết nhà nước có thể giới hạn cạnh tranh và khả năng thu hút đầu tư tư nhân hoặc từ các nước khác ngoài Trung Quốc, nếu Malaysia muốn đa dạng hóa nguồn công nghệ.