Có ai lén dùng Wi-Fi bạn? Cách kiểm tra và ngăn chặn kẻ xâm nhập mạng

Trong thời đại mọi thiết bị — từ TV thông minh, máy rửa bát đến bình cà phê — đều kết nối Wi-Fi, nguy cơ có người “trú ngụ” ẩn dưới mạng gia đình ngày càng hiện hữu. Khi mạng Internet bất ngờ chậm, hoặc có thiết bị lạ xuất hiện trong danh sách kết nối, đó là dấu hiệu bạn nên kiểm tra ngay lập tức.

Một mạng Wi-Fi kém bảo mật giống như cửa mở cho kẻ lạ vào mạng nội bộ. Kẻ khai thác có thể sử dụng băng thông của bạn, truy cập máy tính, ổ NAS, hoặc thậm chí sử dụng tên bạn để làm việc xấu. Vì vậy, việc thường xuyên kiểm tra và quản lý thiết bị kết nối là việc quan trọng.

Cách phát hiện thiết bị lạ trên mạng

Bạn có thể xem các thiết bị đang kết nối thông qua giao diện quản trị router:

1. Truy cập địa chỉ IP của router (thường là 192.168.0.1 hoặc 192.168.1.1).

2. Đăng nhập với tên và mật khẩu quản trị.

3. Vào mục “Connected Devices” / “Home Network” / “Overview”.

4. Đọc tên thiết bị, địa chỉ IP và MAC. Ghi lại những thiết bị bạn biết — nếu thấy tên lạ, đó có thể là kẻ xâm nhập.

Khi phát hiện thiết bị nghi ngờ, bạn nên làm gì?

• Xác định lại: Rút các thiết bị của bạn khỏi mạng rồi kiểm tra lại xem thiết bị lạ còn xuất hiện không.

• Chặn thiết bị: Nếu router hỗ trợ, dùng tính năng chặn MAC hoặc “block device”.

• Thay mật khẩu Wi-Fi: Đặt mật khẩu mới mạnh — sử dụng WPA2 hoặc WPA3, độ dài từ 12–16 ký tự, kết hợp chữ, số, ký tự đặc biệt.

• Bật tính năng bảo mật cao: Nếu router có tùy chọn “MAC Filtering” hoặc “Parental Control”, bật để quản lý quyền truy cập chặt chẽ hơn.

Giám sát mạng & công cụ hỗ trợ

Để theo dõi tình trạng mạng thường xuyên, bạn có thể dùng các ứng dụng hoặc phần mềm:

• Fing: Kiểm tra thiết bị kết nối, tên hãng và địa chỉ MAC.

• WiFiman: Hiển thị thiết bị kết nối và chất lượng tín hiệu.

• Wireshark: Dành cho người có kiến thức kỹ thuật cao — dùng phân tích lưu lượng mạng chi tiết.

• Ứng dụng quản lý router: Nhiều hãng router có