Các tỷ phú công nghệ xây hầm trú ẩn liệu có phải dấu hiệu cho thấy thế giới đang bất ổn

Các tỷ phú công nghệ và trào lưu xây dựng hầm trú ẩn

Mark Zuckerberg được cho là đã bắt đầu xây dựng khu đất rộng 1.400 mẫu trên đảo Kauai của Hawaii từ năm 2014. Dự án này bao gồm cả một khu trú ẩn với nguồn năng lượng và thực phẩm riêng biệt. Những người tham gia thi công đều bị ràng buộc bởi các thỏa thuận bảo mật nghiêm ngặt.

Mặc dù ông Zuckerberg từng phủ nhận việc xây dựng hầm trú ẩn cho ngày tận thế, nhưng những đồn đoán vẫn tiếp tục lan rộng. Cộng đồng mạng còn cho rằng khu đất khổng lồ tại Hawaii và những bất động sản dưới lòng đất ở California có thể là “pháo đài sinh tồn” của tỷ phú công nghệ này.

Không chỉ Zuckerberg, nhiều nhà lãnh đạo công nghệ khác cũng được cho là đang đầu tư mạnh vào các khu đất biệt lập với không gian ngầm để chuyển đổi thành nơi trú ẩn xa xỉ. Reid Hoffman, đồng sáng lập LinkedIn, từng mô tả đây là “bảo hiểm ngày tận thế” mà khoảng một nửa giới siêu giàu đều có.

Lo ngại về trí tuệ nhân tạo và ngày con người bị thay thế

Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI, từng thừa nhận rằng ông từng cân nhắc việc rời đến New Zealand trong trường hợp thế giới xảy ra thảm họa. Ilya Sutskever, nhà khoa học trưởng của OpenAI, cũng được cho là từng đề xuất xây dựng hầm trú ẩn cho các nhà khoa học hàng đầu của công ty trước khi tung ra trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI).

Nhiều chuyên gia trong ngành tin rằng AGI – thời điểm mà máy móc có trí tuệ ngang bằng hoặc vượt con người – có thể xuất hiện trong vòng 5 đến 10 năm tới. Một số người thậm chí cho rằng nó có thể đến sớm hơn nhiều so với dự đoán.

Tuy nhiên, giới học thuật lại tỏ ra thận trọng. Giáo sư Wendy Hall thuộc Đại học Southampton cho rằng công nghệ hiện nay dù tiên tiến nhưng vẫn còn cách xa khả năng suy nghĩ như con người. Trong khi đó, các nhà khoa học khác cảnh báo cần thêm nhiều đột phá nền tảng mới có thể đạt tới cấp độ đó.

Giấc mơ thịnh vượng và nỗi sợ kiểm soát

Những người ủng hộ AGI cho rằng công nghệ này có thể giải quyết các căn bệnh nan y, khắc phục biến đổi khí hậu và tạo ra nguồn năng lượng vô tận. Elon Musk từng khẳng định AI có thể mở ra kỷ nguyên “thu nhập cao toàn cầu” khi con người không còn phải làm việc để sống.

Tuy nhiên, đi kèm với đó là những nỗi sợ về việc AI có thể bị lợi dụng làm vũ khí hoặc tự nhận ra rằng loài người chính là nguyên nhân của mọi vấn đề. Một số nhà khoa học cảnh báo rằng nếu AI vượt qua trí tuệ con người, cần có cơ chế để kiểm soát hoặc tắt nó ngay khi cần thiết.

Chính phủ các nước đã bắt đầu có động thái kiểm soát. Tại Mỹ, quy định yêu cầu các công ty AI chia sẻ kết quả kiểm định an toàn từng được ban hành, dù sau đó bị xem là cản trở đổi mới. Tại Anh, Viện An toàn AI được thành lập nhằm nghiên cứu rủi ro của công nghệ tiên tiến này.

Khi nỗi sợ hạt nhân trở thành nỗi sợ công nghệ

Reid Hoffman từng nói việc mua nhà ở New Zealand là “một cách nói ngầm” về việc chuẩn bị cho tương lai bất định. Tuy nhiên, một số người trong giới an ninh cho biết, nếu thật sự có thảm họa, đội bảo vệ của các tỷ phú có thể chiếm hầm trú ẩn cho riêng mình – điều cho thấy bản năng sinh tồn của con người đôi khi vượt qua mọi kế hoạch.

Một số nhà khoa học cho rằng cuộc tranh luận về trí tuệ nhân tạo tổng quát đang bị thổi phồng. Họ cho rằng AI hiện tại chỉ là công cụ hỗ trợ tuyệt vời giúp con người giao tiếp trực tiếp với máy móc, chứ không phải mối đe dọa tồn vong.

Các mô hình ngôn ngữ lớn vẫn chỉ dựa vào dữ liệu để dự đoán và phản hồi, không có cảm xúc hay ý thức thực sự. Dù chúng có thể “giả vờ” như có trí nhớ hoặc học hỏi, song vẫn thua xa năng lực tự nhận thức của con người.

Con người vẫn là trung tâm của trí tuệ

Các chuyên gia cho rằng trí tuệ nhân tạo có thể vượt con người trong một số lĩnh vực, nhưng bộ não sinh học với hơn 86 tỷ tế bào thần kinh vẫn là hệ thống thông minh vượt trội nhất. Khả năng thích ứng, học hỏi và nhận thức của con người không thể sao chép hoàn toàn trong phòng thí nghiệm.

Ngay cả khi máy móc trở nên thông minh hơn, điều làm con người khác biệt chính là ý thức – khả năng tự hiểu biết và nhận định bản thân. Đó là giới hạn cuối cùng mà công nghệ chưa thể chạm tới.