Ghi vân tay số vào chi tiết in 3D giúp truy dấu súng ma

Nhúng “vân tay số” vào chi tiết in 3D để tăng khả năng truy xuất

Nhóm nhà nghiên cứu vừa công bố phương pháp nhúng mã nhận dạng — kiểu “vân tay số” — trực tiếp vào các chi tiết được in 3D. Ý tưởng là bổ sung một lớp thông tin khó bị loại bỏ vào cấu trúc vật lý của chi tiết, giúp các nhà chức trách hoặc nhà sản xuất truy xuất nguồn gốc vật liệu, máy in hoặc bộ thiết kế gốc khi cần thiết.

Cách thức hoạt động cơ bản

• Các nhà nghiên cứu chèn vào mô hình 3D các mẫu vi cấu trúc hoặc biến thể mật độ có thể đọc lại sau khi chi tiết được in.

• Mẫu này có thể là dải bit ẩn, cấu trúc rỗng có kích thước rất nhỏ, hoặc thay đổi vi mô về hướng sợi in để tạo ra đặc trưng duy nhất.

• Khi cần kiểm tra, người ta dùng phương pháp chụp ảnh vết bề mặt, quét CT vi mô hoặc đo đặc tính cơ học để giải mã “dấu vân tay” và đối chiếu với cơ sở dữ liệu.

Mục tiêu và lợi ích

• Tăng khả năng truy xuất nguồn gốc cho chi tiết in 3D: biết được máy in, filaments, file thiết kế hoặc đợt sản xuất nào đã tạo ra chi tiết.

• Hạ thấp rủi ro lạm dụng công nghệ in 3D, ví dụ sản xuất súng tự chế (ghost guns), vì chi tiết khó che giấu nguồn gốc hoàn toàn.

• Hỗ trợ truy cứu trách nhiệm pháp lý khi chi tiết gây ra tai nạn hoặc vi phạm an toàn.

• Giúp chuỗi cung ứng kiểm soát chất lượng tốt hơn bằng cách gắn nhãn vật lý trực tiếp vào sản phẩm.

Hạn chế và thách thức kỹ thuật

• Một số phương pháp nhúng có thể làm suy giảm tính cơ học hoặc thẩm mỹ của chi tiết nếu không thiết kế cẩn thận.

• Người muốn xóa dấu vân tay có thể cố gắng mài, gia công lại bề mặt hoặc tái in lại chi tiết — các kỹ thuật chống phá vẫn sẽ tồn tại.

• Việc đọc chính xác dấu ẩn có thể đòi hỏi thiết bị chuyên dụng (máy quét độ phân giải cao, CT scan), không phải lúc nào cũng khả dụng cho cơ quan thực thi pháp luật địa phương.

• Chuẩn hóa mã và cơ sở dữ liệu nhận dạng trên quy mô quốc tế là việc phức tạp và tốn thời gian.

Vấn đề pháp lý và đạo đức

• Nhúng dữ liệu trực tiếp vào vật thể đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư: ai được truy cập dữ liệu, lưu trữ trong bao lâu, và có nguy cơ lạm dụng thông tin hay không?

• Ở một số khu vực, hành vi buộc các nhà sản xuất hay người dùng gia công phải gắn dấu nhận dạng có thể vấp phải giới hạn pháp luật hoặc phản đối từ cộng đồng maker.

• Cân bằng giữa lợi ích công cộng (an ninh, truy cứu trách nhiệm) và quyền tự do sáng tạo, quyền sở hữu cá nhân là thách thức chính sách.

Ứng dụng thực tế và triển vọng

• Ngành hàng không, y tế và ô tô có thể áp dụng công nghệ này để theo dõi lịch sử sản xuất linh kiện quan trọng.

• Trong lĩnh vực an ninh, đây là công cụ bổ sung để làm khó việc sản xuất súng trái phép bằng in 3D.

• Về lâu dài, nếu được chuẩn hóa và phổ biến, kỹ thuật nhúng dấu vân tay số có thể trở thành một phần của “hộ chiếu vật lý” cho sản phẩm in 3D, kết hợp với cơ sở dữ liệu đăng ký thiết bị in và vật liệu.