Cuộc chạy đua trí tuệ nhân tạo mới làm thay đổi cục diện chiến tranh tại Ukraine

Cuộc chạy đua trí tuệ nhân tạo mới làm thay đổi chiến tranh tại Ukraine

Tại Kyiv, chuyên gia quân sự Serhiy Beskrestnov vừa tiếp cận một thiết bị bay không người lái mới bị quân đội Ukraine chặn giữ. Ông cho biết đây không phải là một chiếc drone thông thường, mà là loại máy bay được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo, có khả năng tự tìm kiếm và tấn công mục tiêu mà không cần điều khiển từ xa.

Ông Beskrestnov, cố vấn cho lực lượng quốc phòng Ukraine, cho biết thiết bị này hoạt động hoàn toàn độc lập, không phát hay nhận tín hiệu nên không thể bị gây nhiễu.

Cả Nga và Ukraine hiện đều đang thử nghiệm và áp dụng AI trong các hoạt động quân sự, bao gồm xác định mục tiêu, thu thập thông tin tình báo và rà phá bom mìn. Theo Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine, AI đã trở thành công cụ không thể thiếu đối với quân đội nước này.

“Mỗi tháng, quân đội chúng tôi tiếp nhận hơn 50.000 luồng video từ tiền tuyến, được trí tuệ nhân tạo phân tích để nhận dạng và định vị mục tiêu,” ông Yuriy Myronenko chia sẻ.

Công nghệ AI không chỉ giúp xử lý dữ liệu nhanh hơn mà còn hỗ trợ lập kế hoạch chiến lược, tối ưu nguồn lực và giảm thiểu thương vong nhân mạng.

AI định hình chiến trường mới

Các lực lượng Ukraine hiện đang sử dụng phần mềm AI để giúp drone tự khóa mục tiêu và bay độc lập trong những mét cuối cùng trước khi hoàn thành nhiệm vụ. Với cơ chế hoạt động này, việc bắn hạ các thiết bị bay nhỏ gần như là điều không thể.

Theo Yaroslav Azhnyuk, Giám đốc điều hành công ty công nghệ quốc phòng The Fourth Law, những hệ thống này sẽ phát triển thành vũ khí tự động hoàn toàn, có thể tìm, tấn công, đánh giá thiệt hại và quay về căn cứ mà không cần người điều khiển.

Ông cho biết, chỉ cần một nút bấm trên ứng dụng di động là binh sĩ có thể kích hoạt toàn bộ quy trình. “Người lính thậm chí không cần kỹ năng điều khiển,” Azhnyuk nói.

Các loại drone đánh chặn với công nghệ tự động như vậy được kỳ vọng sẽ tăng cường đáng kể khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng drone tầm xa từ Nga, đặc biệt là dòng Shahed nổi tiếng.

“Hệ thống điều khiển bằng máy tính có thể phản ứng nhanh hơn con người, phát hiện mục tiêu sớm hơn và di chuyển linh hoạt hơn,” Azhnyuk khẳng định.

Thứ trưởng Myronenko cho biết Ukraine đã bước đầu triển khai một số thiết bị ứng dụng công nghệ này, và dự kiến đến năm 2026 có thể triển khai hàng nghìn hệ thống tương tự.

Cân bằng giữa tự động hóa và an toàn

Tuy nhiên, các nhà phát triển Ukraine vẫn tỏ ra thận trọng với việc sử dụng vũ khí hoàn toàn tự động, vì lo ngại AI có thể không phân biệt được quân ta và quân địch, khi cả hai bên đều mặc trang phục tương tự.

Vadym, đại diện công ty DevDroid, cho biết đơn vị của ông sản xuất súng máy điều khiển từ xa có khả năng nhận diện và theo dõi mục tiêu bằng AI, nhưng hiện vẫn không kích hoạt chế độ bắn tự động.

“Chúng tôi có thể bật tính năng đó, nhưng cần thêm kinh nghiệm và phản hồi từ thực tế chiến trường để đảm bảo an toàn,” ông chia sẻ.

Các chuyên gia cũng cảnh báo rằng vũ khí tự động có thể vi phạm luật nhân đạo quốc tế, đặc biệt trong việc phân biệt dân thường hoặc binh sĩ muốn đầu hàng. Do đó, quyết định cuối cùng vẫn phải do con người đưa ra.

AI – mối đe dọa và cơ hội trong cuộc chiến hiện đại

Ukraine từng thực hiện chiến dịch “Mạng nhện”, trong đó 100 drone được điều phối tấn công các căn cứ không quân Nga. Nhiều chuyên gia cho rằng chiến dịch này đã được hỗ trợ bởi công cụ AI.

Tổng thống Volodymyr Zelensky gần đây cũng cảnh báo Liên Hiệp Quốc rằng AI đang góp phần tạo nên “cuộc chạy đua vũ trang nguy hiểm nhất trong lịch sử nhân loại”. Ông kêu gọi thiết lập quy tắc toàn cầu cho việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong vũ khí, xem đây là vấn đề cấp bách ngang với việc ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân.