Các công ty công nghệ đổ tiền vào các dự án loại bỏ carbon hiện đang nằm trong tầm ngắm của Trump

Chính quyền Trump đã loại bỏ hỗ trợ ngân sách liên bang cho ít nhất 10 mô hình direct air capture (DAC) — các “hub” lọc CO₂ từ không khí — khiến các công ty công nghệ như Microsoft, Amazon phải xem xét dịch chuyển dự án ra nước ngoài. Hành động này đặt dấu hỏi lớn cho tương lai sáng tạo sạch tại Mỹ.

1. Bối cảnh cắt giảm & tầm quan trọng của các hub thu khí

Trước đây, chính quyền Biden đã phê duyệt gói hỗ trợ trị giá 3,5 tỷ USD để xây dựng các hub direct air capture (DAC) trên khắp nước Mỹ nhằm giúp giảm mức CO₂ trong không khí. Các hub này được xem như phần thiết yếu trong chiến lược trung hòa carbon, đặc biệt khi các công ty công nghệ ngày càng tăng cường đầu tư vào AI — kéo theo nhu cầu năng lượng lớn và phát thải CO₂ cao hơn.

Nhiều tập đoàn lớn như Microsoft, Amazon đã cam kết tài trợ cho các hub này để bù đắp lượng khí thải. Tuy nhiên, chính quyền Trump mới đây đã quyết định cắt ngân sách liên bang cho ít nhất 10 hub DAC, coi các khoản tài trợ này là “Green New Scam” (chiến lược kinh tế “hóa xanh” giả).

2. Hệ quả đáng báo động của việc rút tài trợ

a) Dự án bị đình trệ hoặc chuyển địa điểm

Một startup mang tên CarbonCapture cho biết họ buộc phải chuyển dự án thử nghiệm từ Arizona sang Alberta, Canada, do mất hỗ trợ tài chính. Dự án ở Louisiana cũng bị hủy bỏ vì không có nguồn lực thay thế khả thi.

b) Hàng tỷ đô clean energy bị hủy bỏ

Cơ quan Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) đã rút lại 7,5 tỷ USD tài trợ cho 223 dự án năng lượng sạch, trong đó nhiều hub DAC nằm trong số dự án bị loại bỏ.

c) Ảnh hưởng tới các công ty nhỏ & đổi mới xanh

Những công ty DAC nhỏ vốn dựa quá nhiều vào tài trợ liên bang sẽ đối mặt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi. Trong khi đó, các doanh nghiệp lớn như Chevron hay Occidental — vốn có nguồn lực tài chính mạnh — lại ít bị ảnh hưởng, cho thấy sự bất công về ưu đãi.

d) Đe dọa vị thế dẫn đầu của Mỹ

Việc cắt giảm này có thể khiến Mỹ mất vị thế tiên phong trong công nghệ carbon removal — lĩnh vực mà nhiều quốc gia khác đang đẩy mạnh cạnh tranh.

3. Phản ứng từ các bên liên quan & những câu hỏi lớn

• Các chuyên gia môi trường gọi đây là “lá bài chính trị” hơn là quyết định công bằng, vì các hub bị cắt chủ yếu đặt tại các bang do đảng Dân chủ lãnh đạo.

• Liệu các công ty công nghệ sẽ tiếp tục đầu tư tại Mỹ hay tìm sang đất nước khác khi môi trường chính sách không ổn định?

• Có dấu hiệu ưu tiên những dự án “lớn, mạnh” như của các tập đoàn dầu khí, trong khi “đổi mới xanh” nhỏ bị bỏ rơi?

• Mức độ cắt giảm có hợp lý về hiệu quả tài chính, hoặc nó chỉ là cách để cắt bỏ các mục tiêu môi trường bị xem là “gánh nặng”?

4. Kết luận & khuyến nghị cho tương lai

Việc chính quyền Trump cắt giảm tài trợ cho các hub thu khí (DAC) là bước lùi rõ rệt trong chiến lược chống biến đổi khí hậu của Hoa Kỳ. Trong khi thế giới đang đổ mạnh đầu tư vào công nghệ lọc CO₂, Mỹ có nguy cơ tụt lại nếu không có chính sách ổn định và nhất quán.

Để khôi phục lòng tin, cần:

1. Minh bạch rõ lý do cắt giảm và công bố danh sách dự án bị ảnh hưởng.

2. Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp xanh để không để đổi mới công nghệ bị bỏ rơi.

3. Cân nhắc tài trợ lại cho các dự án có lợi ích lâu hạn với môi trường toàn cầu.

4. Đảm bảo chính sách không trở thành công cụ chính trị đe dọa các mục tiêu môi trường đã được xây dựng trước đó.