IMF và Ngân hàng Anh cảnh báo về nguy cơ bong bóng AI: Thị trường đang đánh cược quá lớn?

Trong vài năm qua, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành tâm điểm của làn sóng đổi mới công nghệ và đầu tư tài chính toàn cầu. Từ ChatGPT của OpenAI cho đến Gemini của Google hay Apple Intelligence, các nền tảng AI đang liên tục chiếm lĩnh thị trường và thu hút hàng trăm tỷ USD từ các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, khi mức định giá của các công ty công nghệ AI leo thang chóng mặt, nhiều tổ chức tài chính hàng đầu thế giới bắt đầu gióng lên hồi chuông cảnh báo. Mới đây, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã đồng loạt lên tiếng cảnh báo về một bong bóng AI có thể đang hình thành – và thậm chí sắp nổ.

Cơn sốt AI: Tăng trưởng nhanh, nhưng liệu có bền vững?

Kể từ khi OpenAI ra mắt ChatGPT vào cuối năm 2022, thế giới công nghệ và tài chính đã bước vào một cuộc đua chưa từng có. Các “ông lớn” như Microsoft, Google, Amazon, Apple và NVIDIA đã đổ hàng trăm tỷ USD vào phát triển và tích hợp AI vào sản phẩm.

Sự lạc quan bao trùm thị trường khi AI được kỳ vọng sẽ:

• Tăng mạnh năng suất lao động

• Tự động hóa nhiều ngành nghề

• Tạo ra thị trường và sản phẩm hoàn toàn mới

Thế nhưng, chính sự kỳ vọng quá lớn đó có thể trở thành con dao hai lưỡi.

IMF: “Chúng ta nên thắt dây an toàn” trước bong bóng AI

Phát biểu tại Diễn đàn Milken ở Washington DC, bà Kristalina Georgieva – Giám đốc điều hành IMF – thẳng thắn tuyên bố:

“Sự không chắc chắn đã trở thành bình thường mới. Và nó sẽ còn tiếp diễn. Hãy thắt dây an toàn.”

Theo bà, giá cổ phiếu toàn cầu đang tăng vọt, phần lớn là nhờ vào “sự lạc quan quá mức về tiềm năng nâng cao năng suất của AI”.

Mặc dù AI thực sự có tiềm năng, IMF lo ngại rằng thị trường đang phản ứng quá nóng, khiến giá trị doanh nghiệp bị đẩy lên cao hơn nhiều so với giá trị thực tế mà công nghệ này mang lại trong ngắn hạn.

Ngân hàng Trung ương Anh: Nguy cơ điều chỉnh thị trường đang tăng

Trong một báo cáo từ Ủy ban Chính sách Tài chính (FPC) của Ngân hàng Anh, các chuyên gia nhận định:

“Rủi ro của một đợt điều chỉnh thị trường mạnh đã gia tăng.”

Báo cáo nêu rõ rằng định giá thị trường chứng khoán đang bị kéo giãn quá mức, đặc biệt là trong nhóm các công ty công nghệ liên quan đến AI.

Những rủi ro tiềm ẩn mà Ngân hàng Anh cảnh báo:

• Khả năng AI không đạt kỳ vọng: Nếu công nghệ không đạt được tiến độ như dự đoán hoặc gặp rào cản trong triển khai, thị trường sẽ nhanh chóng mất niềm tin.

• Cạnh tranh gay gắt: Sự gia nhập của nhiều đối thủ có thể khiến biên lợi nhuận sụt giảm, đẩy giá cổ phiếu đi xuống.

• Mức kỳ vọng phi thực tế: Các nhà đầu tư đang đặt cược vào “giấc mơ AI” mà không có đủ cơ sở vững chắc.

Lịch sử lặp lại? Bong bóng dot-com những năm 2000 vẫn còn là bài học đắt giá

Nhiều chuyên gia đã so sánh cơn sốt AI hiện nay với bong bóng dot-com cuối thập niên 90.

Điểm tương đồng đáng chú ý:

Tâm lý thị trường: Lạc quan cực độ hay ảo tưởng tập thể?

Các khoản đầu tư “khủng” đang được tung ra:

• Microsoft đầu tư hơn 13 tỷ USD vào OpenAI

• Google và Amazon đầu tư hàng tỷ vào Anthropic

• NVIDIA định giá hơn 1.000 tỷ USD, phần lớn nhờ nhu cầu AI tăng vọt

• OpenAI, theo nhiều nguồn, có định giá thị trường lên tới 500 tỷ USD

Đây là những con số chưa từng có đối với các công ty chưa niêm yết hoặc chưa có lợi nhuận lớn.

Một số chuyên gia gọi đây là "FOMO tài chính" – nỗi sợ bị bỏ lỡ, khiến các nhà đầu tư lao vào AI mà không cân nhắc đầy đủ các rủi ro.

Liệu AI có thể thực sự đáp ứng kỳ vọng?

Không thể phủ nhận rằng AI mang lại đột phá công nghệ, từ xử lý ngôn ngữ tự nhiên, tổng hợp hình ảnh, dịch máy, cho đến tự động hóa văn phòng.

Tuy nhiên, để đạt đến năng suất cấp độ vĩ mô, AI phải vượt qua nhiều rào cản:

• Chi phí vận hành cao: Mỗi mô hình AI lớn cần siêu máy tính, hàng triệu USD cho dữ liệu, huấn luyện và bảo trì.

• Rào cản pháp lý & đạo đức: AI đang đối mặt với phản ứng từ nhiều nước về quyền riêng tư, kiểm soát nội dung và ảnh hưởng xã hội.

• Khó khăn trong tích hợp vào hệ thống cũ: Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa sẵn sàng chuyển đổi hệ thống để thích nghi với AI.

Những ai sẽ “lãnh đạn” nếu bong bóng AI vỡ?

Nếu bong bóng AI thực sự hình thành và nổ tung, hệ lụy tài chính có thể xảy ra:

• Các công ty công nghệ nhỏ: Đối mặt với phá sản nếu không gọi vốn kịp thời.

• Quỹ đầu tư mạo hiểm (VC): Gánh thiệt hại lớn do rót tiền vào các startup chưa có lãi.

• Nhà đầu tư cá nhân: Bị "kẹt hàng" với cổ phiếu AI ở đỉnh cao.

• Thị trường chứng khoán: Có thể điều chỉnh mạnh, kéo theo các lĩnh vực khác.

Bài học và hướng đi cho nhà đầu tư & doanh nghiệp

Những gì nhà đầu tư cần ghi nhớ:

• Tránh chạy theo xu hướng: Luôn phân tích kỹ mô hình kinh doanh, khả năng sinh lời thực tế của công ty AI.

• Đa dạng hóa danh mục: Không đặt cược toàn bộ vào AI, dù nó hấp dẫn.

• Theo dõi động thái các tổ chức tài chính: IMF, Ngân hàng Anh, Cục Dự trữ Liên bang (FED) đều là chỉ báo quan trọng.

Doanh nghiệp nên làm gì?

• Tập trung vào hiệu quả ứng dụng AI thay vì PR: Đầu tư AI cần dựa trên ROI rõ ràng.

• Xây dựng chiến lược dài hạn: Không nên chỉ làm AI vì "trend".

• Đánh giá rủi ro khi tích hợp AI quy mô lớn.

Kết luận: Bong bóng hay bước chuyển công nghệ thực sự?

Thật khó để khẳng định chắc chắn rằng AI hiện tại là một bong bóng hay không. Điều chắc chắn là: sự kỳ vọng đang vượt xa những gì công nghệ này có thể thực sự cung cấp trong ngắn hạn.

AI là tương lai – nhưng như mọi công nghệ mang tính cách mạng, quá trình phát triển của nó cần thời gian, kiểm chứng, và sự điều chỉnh hợp lý.

Và như lời Giám đốc IMF đã cảnh báo:

“Buckle up – hãy thắt dây an toàn.”