Các trung tâm dữ liệu AI tại Scotland tiêu thụ lượng nước tương đương 27 triệu chai mỗi năm

Trung tâm dữ liệu AI tại Scotland tiêu thụ lượng nước tương đương 27 triệu chai mỗi năm

Các trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI) tại Scotland hiện đang tiêu thụ lượng nước máy đủ để lấp đầy 27 triệu chai nửa lít mỗi năm, theo dữ liệu mới được công bố.

Hệ thống AI như ChatGPT của OpenAI hay Gemini của Google vận hành nhờ vào các nhà kho chứa đầy máy tính chuyên dụng tiêu tốn lượng lớn năng lượng và cần nước để làm mát nhằm tránh tình trạng quá nhiệt.

Dữ liệu từ các yêu cầu tự do thông tin cho thấy lượng nước sử dụng tại các trung tâm dữ liệu ở Scotland đã tăng gấp bốn lần kể từ năm 2021. Hiện tại, có 16 trung tâm dữ liệu hoạt động tại Scotland, và con số này dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới.

Trung tâm dữ liệu từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong hoạt động số hóa toàn cầu, từ phát trực tuyến phim đến giao dịch ngân hàng trực tuyến. Tuy nhiên, sự bùng nổ của công nghệ AI tạo sinh đã khiến nhu cầu năng lượng và nước gia tăng nhanh chóng.

Đại diện Scottish Water cho biết mức tiêu thụ nước máy từ các trung tâm dữ liệu đang “tăng đáng kể”, dù hiện chỉ chiếm khoảng 0,005% tổng nguồn cung cấp nước toàn quốc.

Ông Colin Lindsay, quản lý vận hành của Scottish Water, nhận định:
“Chúng tôi muốn tìm kiếm các giải pháp thay thế bền vững thay vì tiếp tục sử dụng nguồn nước quý giá này.”

Nhiều trung tâm dữ liệu ở Scotland hiện vẫn dùng hệ thống làm mát “vòng hở”, yêu cầu nguồn nước liên tục. Tuy nhiên, ngành công nghệ đang dần chuyển sang hệ thống “vòng kín”, tái sử dụng lượng nước cố định, giúp tiết kiệm tài nguyên hơn.

Scottish Water đang phối hợp với các nhà phát triển để xem xét nguồn nước bền vững hơn, bao gồm việc sử dụng nước thải đã qua xử lý từ các nhà máy xử lý nước gần đó.

Nguy cơ thiếu nước và tác động môi trường

Các chuyên gia cảnh báo việc mở rộng trung tâm dữ liệu có thể gây sức ép lên hệ thống nước quốc gia. Dự kiến trong vài năm tới, Anh sẽ xây thêm 100 trung tâm dữ liệu mới nhằm đáp ứng nhu cầu xử lý AI.

Một số ước tính cho thấy chỉ 10 đến 50 lượt truy vấn bằng AI có thể tiêu thụ tới 500ml nước.

Theo Đại học Glasgow, lượng nước tiêu thụ của các trung tâm dữ liệu tại Scotland tương đương với việc mỗi người dân uống thêm 2,48 lít nước mỗi năm, tương đương 27 triệu chai 500ml.

Ngoài ra, dấu chân carbon của các trung tâm dữ liệu này cũng đáng lo ngại, tương đương với mỗi người dân lái xe thêm 145 km mỗi năm – chưa kể các tác động môi trường từ trung tâm dữ liệu bên ngoài Scotland mà người dùng AI trong nước vẫn đang sử dụng.

Giáo sư Ana Basiri, Giám đốc Trung tâm Khoa học Dữ liệu và AI của Đại học Glasgow, cho biết:
“Những con số này rất đáng chú ý. Chúng ta thường quên rằng đằng sau các dịch vụ trực tuyến là lượng phát thải và tiêu thụ nước khổng lồ.”

Bà cho rằng cần có chính sách minh bạch hơn về tác động môi trường từ các trung tâm dữ liệu và đề xuất thiết lập mục tiêu carbon cùng hình phạt thuế cho các doanh nghiệp vượt giới hạn.

Theo nghiên cứu, một công cụ AI như ChatGPT hay Gemini tiêu tốn năng lượng gấp 13 lần so với một lượt tìm kiếm Google thông thường.

Giải pháp và hướng đi bền vững

Chính phủ Scotland khẳng định đang phối hợp với các đối tác để biến Scotland thành trung tâm toàn cầu về AI dựa trên năng lượng tái tạo, nguồn nhân lực chất lượng và hạ tầng bền vững.

Tuy nhiên, người phát ngôn nhấn mạnh:
“Điều quan trọng là sự phát triển của ngành phải đi đôi với bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và mục tiêu phát thải ròng bằng không.”

Các nhà phát triển được khuyến khích áp dụng hệ thống vòng kín, tái sử dụng nước trong làm mát hoặc dùng nước thải xử lý thay thế nước sạch.

Về phía doanh nghiệp, OpenAI cho biết họ đang triển khai nhiều dự án toàn cầu hướng tới mục tiêu “tích cực với nguồn nước”. Một trong số đó là trung tâm dữ liệu tại Na Uy, hoạt động hoàn toàn bằng năng lượng tái tạo và sử dụng hệ thống làm mát vòng kín.

Công ty tin rằng AI cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chống biến đổi khí hậu, giúp đẩy nhanh tiến trình nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ bền vững.