Chính phủ Mỹ Nắm giữ 10% Cổ phần Intel: Canh bạc Lịch sử $8.9 Tỷ cho Tương lai Công nghệ Mỹ

Bài báo của TechNewsWorld, xuất bản vào ngày 8 tháng 9 năm 2025, phân tích về một động thái lịch sử và gây tranh cãi: việc Chính phủ Hoa Kỳ (Uncle Sam) đã mua lại gần 10% cổ phần trong Intel Corporation, biến chính phủ trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của công ty.

1. Chi tiết Thương vụ Lịch sử

• Giá trị và Cổ phần: Chính phủ Mỹ đã mua lại gần 10% cổ phần của Intel, tương đương với khoản đầu tư trị giá khoảng 8.9 tỷ USD.

• Nguồn vốn: Giao dịch này về bản chất là sự chuyển đổi các khoản tài trợ đã được phân bổ trước đó theo Đạo luật CHIPS và Khoa học (CHIPS and Science Act), nhưng chưa được thanh toán, thành một vị thế sở hữu trực tiếp. Cụ thể, số tiền được lấy từ 5.7 tỷ USD tiền trợ cấp CHIPS còn lại và 3.2 tỷ USD từ chương trình Secure Enclave.

• Mục tiêu Chính phủ: Động thái này được coi là một sự can thiệp mạnh mẽ nhằm đảo ngược xu hướng suy giảm năng lực sản xuất chip trong nước của Mỹ và đảm bảo tương lai công nghệ của quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh lo ngại về địa chính trị.

2. Vị thế và Quyền lực của Chính phủ

• Sở hữu Thụ động: Các điều khoản của thỏa thuận quy định rõ Chính phủ sẽ là một cổ đông thụ động, không có quyền biểu quyết hoặc đại diện trong Hội đồng Quản trị. Chính phủ cũng đồng ý bỏ phiếu theo đề xuất của Hội đồng Quản trị trong hầu hết các vấn đề.

• Quyền Mua thêm Cổ phần (Warrant): Một điều khoản quan trọng trong thỏa thuận là Chính phủ nhận được quyền mua thêm 5% cổ phần Intel (với giá $20/cổ phiếu, trong vòng 5 năm) nếu Intel giảm tỷ lệ sở hữu trong mảng kinh doanh đúc chip (foundry business) xuống dưới 51%. Điều này nhằm ràng buộc Intel trong việc giữ lại quyền kiểm soát đối với hoạt động sản xuất chip chiến lược.

• Quỹ Tài sản Quốc gia (De facto Sovereign Wealth Fund): Thương vụ này hiệu quả tạo ra một quỹ tài sản quốc gia trên thực tế (de facto U.S. sovereign wealth fund) với Intel, một công ty công nghệ mang tính biểu tượng của Mỹ, là tài sản cốt lõi.

3. Thách thức đối với Intel và Chính sách Công nghiệp

• Cân bằng Quản trị: Đối với Intel, thách thức là phải duy trì sự cân bằng tinh tế, đảm bảo rằng các quyết định của công ty vẫn dựa trên động lực thị trường, lộ trình công nghệ và áp lực cạnh tranh, chứ không phải do áp lực chính trị theo chu kỳ bầu cử bốn năm.

• Canh bạc Rủi ro: Bài báo kết luận rằng việc Chính phủ Mỹ đầu tư trực tiếp vào Intel là một bước ngoặt đối với chính sách công nghiệp Mỹ. Nó đánh dấu sự từ bỏ triết lý laissez-faire (phi điều tiết) trong nhiều thập kỷ qua và là một canh bạc táo bạo, nhưng đầy rủi ro, về khả năng định hướng vận mệnh kinh tế của quốc gia. Nó có thể giúp Mỹ giữ vững vị thế lãnh đạo về chất bán dẫn hoặc trở thành một bài học cảnh báo về chính sách công nghiệp thất bại.